İlgili Makaleler

Lösev’e Bağış

2 Eylül 2019

Diyanet Zekat ve Fitre

Zekat Kur’an-ı Kerim’de detaylı bir biçimde anlatılmıştır, (Tevbe, 9/60) nisabı da hadiler ile belirmiştir.

Buna göre temel ihtiyaçları dışında nisap miktarı mala sahip olan vatandaşlar diğer şartları da yerine getirmiş ise bu sahip olduğu malların zekatını vermesi gerekir.

Zekat’ın farz olması için;

Müslüman, akıl sağlığı yerinde, ergenlik çağına gelmiş ve hür olması gerekir.

Bir yıllık borcundan ve aslî ihtiyaçlarından fazla hakikaten ya da hükmen artıcı, yani kazanç sağlayıcı nitelikte “nisap miktarı” mala sahip olması gerekir.

Artıcı olmaktan kastedilen, malın sahibine gelir, kâr, fayda temin etmesi yahut kendiliğinden çoğalma ve artma özelliğine sahip bulunmasıdır. Ev, daire, dükkan, arsa kirası toplamak gibi

Zekâtın farz olması için ayrıca nisap miktarı mal ya da servete sahip olduktan sonra üzerinden bir kameri yılın geçmesi ve yıl sonunda da nisap miktarını koruması gerekir.

Yıl içerisindeki artış ve düşüşlere itibar edilmez. Zekât bu süre dolmadan önce de verilebilir.

Zekâtın geçerli olmasının şartlarına gelince, öncelikle “niyet” şarttır.

Zekât bir ibadet olduğu için niyetsiz yerine getirilemez.

Ayrıca fakire verilmesi ve teslimi demek olan “temlik” de şarttır.

Yemek hazırlayıp yedirmek gibi ibâha denilen yollarla fakire zekât verilmiş olmaz.

Bir yıllık borcu ve aslî ihtiyaçları dışında 80.18 gr. altını veya bu miktar değerinde malı yahut parası olan kimseler, dinen zengin sayılır.

Kira gelirinin zekâta tâbi diğer mal ve gelirlerle birlikte, temel ihtiyaçlar ve borçlar çıktıktan sonra nisap miktarına (80.18 gr. altın veya değeri) ulaşması ve üzerinden bir yıl geçmesi hâlinde kırkta bir ( % 2,5) oranında zekâtının verilmesi gerekir (Merğînânî, el-Hidâye, II, 165, 190-191).

Fakir ve miskin, temel ihtiyaçları dışında herhangi bir maldan nisab miktarına sahip olmayan kimsedir.

Ancak temel ihtiyaçları dışında, ister artıcı (nâmî) vasıfta olsun ister olmasın, herhangi bir maldan nisap miktarına sahip olan kimse fakir veya miskin kapsamında olmadığından ona zekât verilmez (İbnü’l-Hümâm, Feth, II, 266).

Borçlu, kul hakkı olarak borcu olan ve borcunu ödeyeceği maldan başka nisab miktarı malı bulunmayan kimsedir (İbnü’l-Hümâm, Feth, II, 268).

Yolda kalmış kimse, sürekli yaşadığı yerde malı bulunsa bile, çıktığı yolculukta parasız kalıp parasına ulaşma imkânı bulamayan, başka bir deyişle, parasızlıktan yolda kalmış ve memleketine dönemeyen kimsedir.

Bu kimseye, malının bulunduğu yere dönmesine ve dönünceye kadarki ihtiyaçlarını gidermesine yetecek kadar zekât verilebilir (Kâsânî, Bedâî’, II, 43-46).

Günümüzde yolcu olan kişi istediği zaman memleketindeki parayı banka kartı veya başka bir yöntemle alma imkânına sahipse ona zekât verilmez.

“Allah yolunda” anlamına gelen “fî sebîlillah” ifadesi ise, kendisini Allah yoluna ve İslam’a adamış hac yolcuları, askerler ve ilim için yola çıkan gerçek kişiler olarak yorumlanmıştır.

Fakir olan damat ve geline zekat verilir.

Üvey anne ve babalara fakir olması şartı ile verilir. Çünkü zekat veren kişi bu kişilere bakmakla yükümlü değildir.

Fakir kardeşe zekat verilir, kardeş çocuklarına, amca, dayı, hala ve bunların çocuklarınada zekat verilebilir.

Zekât ve fıtır sadakasının sahih olmasının şartlarından biri temliktir. Temlik eşya üzerindeki mülkiyet hakkını veya malî bir hakkı başkasına devretmeyi ifade eder.

Bu itibarla fakirlere temlik etmek üzere zekât ve fıtır sadakalarını ayrı bir fonda toplayan ve her bakımdan kendilerine güvenilen kimseler eliyle yönetilen dernek ve kurumlara (muhtaçlara ulaştırmaları için yöneticileri, vekil tayin edilerek) zekât ve fıtır sadakası verilebilir (Kâsânî, Bedâî’, II, 4).

Söz konusu dernek ve vakıflar, zekât almaları caiz olan kimselerin tedavileri için, zekât almak ve aldıkları zekâtı bu ihtiyaçlara sarf etmek üzere bunlardan vekâlet aldıkları takdirde, onlar adına zekât alabilirler.

Henüz ergenlik çağına varmamış küçükler için de bunların velilerinden vekâlet almak gerekir. Şüphesiz vekâlet verilecek kişilerin her bakımdan güvenilir kimseler olmaları, toplanacak zekâtın başka işlere harcanmaması ve bu yöndeki denetimlerin ihmal edilmemesi gerekir.

Adı geçen vakıf ve kuruluşlarda tedavi gören ancak fakir olmayan insanlara zekât, fitre ve fidye gelirlerinden harcama yapılamaz. https://www.losev.org.tr/bagis/zekat.html bu link üzerinden Lösev’e zekatınızı gönderebilirsiniz.

Zekat’ın topluma faydaları

Zekât, maddi imkanları olmayanların ihtiyaçlarının giderilmesine fayda sağlar, zengin ile fakir arasındaki uçurumu azaltır, aralarında sevgi ve yakınlık doğmasına sebep olur.

Bu yönüyle zekât toplumsal birlikteliği artırır. Ayrıca sosyal açıdan bencillik ve kin gibi ahlaki hastalıklardan temizler.

Zekâtın verileceği yerlerin toplumun her katmanındaki insanları kapsaması sosyal yardımlaşmanın da garantisidir.

Ramazan ay’ının sonunda verilir ve asli ihtiyaçlarınızdan başka nisab miktarı bir mala sahip olan her müslümanın vermesi gereken bir sadakadır.

Fitre ve oruç fidyesini vermek durumunda olan kimse, bu kişilerden doğrudan ya da dolaylı olarak yararlanmaması fayda sağlamaması ticari bir ilişkisinin olmaması gerekmektedir. Zekât için de bu kural geçerlidir.

Kişi, annesine, babasına, büyükbabasına, büyükannesine, çocuklarına, torunlarına, eşine, zengine, babası zengin olan ergen olmamış çocuğa fitre veremez.

Fitreler, bir fakire de verilebilirken birkaç fakire de verilebilir. Ancak bir kişiye verilen miktar bir fitreden az olmamalıdır.

Kardeş, teyze, dayı, amca, hala ve çocukları, gelin, damat, kayınpeder ve kayınvalide gibi akrabalar zengin değil iseler fitre verilebilmektedir.

Güncelleme 29.05.2025

2025 Yılı Fitre Miktarı

Diyanet İşleri Başkanlığı, 2025 yılı Ramazan ayından 2026 yılı Ramazan ayına kadar geçerli olacak fitre miktarını 180 TL olarak belirlemiştir. Bu miktar, bir kişinin günlük gıda ihtiyacını karşılayacak asgari tutarı temsil eder.

Zekât Nedir ve Kimlere Farzdır?

Zekât, İslam dininde mali bir ibadet olup, belirli şartları taşıyan Müslümanların mal varlıklarının belirli bir kısmını ihtiyaç sahiplerine vermesidir. Zekât vermek, malî durumu iyi olan her Müslüman için farzdır.

Zekât, genellikle mal varlığının %2,5’i oranında verilir. Hesaplama yapılırken aşağıdaki adımlar izlenir:

Diyanet’in Zekât Hesaplama Sistemi

Türkiye Diyanet Vakfı, vatandaşların zekâtlarını doğru şekilde hesaplamaları için çevrimiçi bir zekât hesaplama sistemi sunmaktadır. Bu sistemde, çeşitli varlık türleri ve borçlar dikkate alınarak zekât miktarı kolayca hesaplanabilir.

Zekât ve fitre, İslam dininde sosyal adaletin sağlanması ve toplumda dayanışmanın artırılması açısından büyük öneme sahiptir. 2025 yılı için belirlenen fitre miktarı ve zekât hesaplama yöntemlerini dikkate alarak, bu ibadetleri doğru ve eksiksiz bir şekilde yerine getirebilirsiniz.